Φυσικα
Δολώματα: Ψολιάγκος, το Αγγούρι της Θάλασσας
Αποτελεί ένα από τα καλύτερα και πιο εξειδικευμένα δολώματα, και μέχρι να φθάσει σε κατάσταση που να μπορεί να δολωθεί, απαιτείται αρκετή προεργασία. Αυτή η προεργασία είναι που αποτρέπει πολλούς φίλους ψαράδες να το χρησιμοποιήσουν. Όσοι όμως το χρησιμοποιούν, δύσκολα το αλλάζουν. Όλα τα δολώματα, και ιδιαίτερα όσα μένουν στο βυθό -όπως αυτά του παραγαδιού-, λειτουργούν συνήθως όταν πέσουν στο νερό. Στη συνέχεια, όταν περάσει κάποιο χρονικό διάστημα, παύουν να δουλεύουν και ίσως δουλέψουν πάλι για λίγο τη στιγμή που το δόλωμα μετακινείται προς το μέρος του ψαρά (για να το ελέγξει ή για να σηκώσει το παραγάδι). Εξαίρεση αποτελούν τα ζωντανά δολώματα και ο ψολιάγκος. Τα μεν πρώτα γιατί κινούνται και με την κίνησή τους προσελκύουν τα ψάρια, και ο ψολιάγκος γιατί όσο καιρό και αν μείνει στο νερό δεν καταστρέφεται, αλλά «παραγουλιάζεται» και γίνεται ακόμη ελκυστικότερος.
Επεξεργασία
Τον ψολιάγκο που πολλοί τον ξέρουν και ως «αγγούρι της θάλασσας» ή «ολοθούριο» όπως είναι η επιστημονική του ονομασία, θα πρέπει να τον μαζέψουμε μόνοι μας, και με ένα κοφτερό μαχαιράκι να του κόψουμε τις δύο άκρες, να τον ανοίξουμε στη μέση και να του αφαιρέσουμε το εσωτερικό του. Στη συνέχεια, για να μη μας γλιστρά, τον καρφώνουμε σε ένα ξύλο, και με τη βοήθεια ενός κουταλιού συλλέγουμε μια πέτσα που βρίσκεται κολλημένη στο υπόλοιπο σκληρό του τμήμα και είναι αυτή που θα χρησιμοποιηθεί για δόλωμα.
Αφού γίνει η αφαίρεση του δολώσιμου τμήματος από όλους τους ψολιάγκους που έχουμε μαζέψει και ολοκληρωθεί η συλλογή του, το μεταφέρουμε σε ένα μπουγέλο με θαλασσινό νερό. Εκεί ανακατεύουμε το περιεχόμενο με το χέρι μας για να σκληρύνει (όσο περισσότερο το ανακατεύουμε, τόσο περισσότερο σκληραίνει) και όταν έχει φθάσει στην επιθυμητή σκληρότητα, αδειάζουμε το νερό και είμαστε έτοιμοι. Κόβουμε το δόλωμα σε δολωσιές κατάλληλες για τα αγκίστριά μας και δολώνουμε κεντητά, όπως ακριβώς όταν δολώνουμε σουπιά ή καλαμάρι.
Κόβουμε τα δολώματά μας σε μακρόστενα κομμάτια.
Δολώνοντας το παραγάδι με ψολιάγκο
Παραγάδι δολωμένο με ψολιάγκο
Επεξεργασία και καθαρισμός δολώματος
Ο εξοπλισμός που θα χρειαστούμε για να καθαρίσουμε τα δολώματά μας και να καταφέρουμε να βγάλουμε εύκολα το δολώσιμο τμήμα τους, είναι ένα ξύλο που του έχουμε καρφώσει μια αρκετά κοφτερή πρόκα, ένα μαχαίρι που να κόβει καλά κι ένα μεγάλο κουτάλι.
Κόβουμε με το μαχαίρι μας τη μία άκρη του δολώματος και στη συνέχεια την άλλη.
Με το μαχαίρι μας σχίζουμε το «αγγούρι» κατά μήκος, ώστε να μπορούμε εύκολα να το ανοίξουμε και να του αφαιρέσουμε όλα τα εντόσθια και την άμμο.
Καρφώνουμε το ανοιγμένο αυτό τμήμα στην πρόκα, με το μαύρο, εξωτερικό «δέρμα» να ακουμπά στο ξύλο και το λευκό εσωτερικό να κοιτά εμάς.
Με ένα κουτάλι αφαιρούμε την εσωτερική του πέτσα (μία λευκή σάρκα με στίγματα), που είναι και το δολώσιμο τμήμα το οποίο μας ενδιαφέρει.
Τοποθετούμε το δολώσιμο αυτό τμήμα μέσα σε ένα κουβά με θαλασσινό νερό και το παραγουλιάζουμε.
Πλεονεκτήματα
Δόλωμα πολύ ανθεκτικό, που δύσκολα τα μικρόψαρα θα το αφαιρέσουν από το αγκίστρι μας. Φωσφορίζει στο σκοτάδι και έχει χαρακτηριστική έντονη οσμή που προσελκύει τα ψάρια και ιδιαίτερα τα μεγάλα, ενώ μπορεί και ψαρεύει όση ώρα θέλουμε. Τι άλλο χαρακτηριστικό θα χρειαστούμε ώστε να τοποθετήσουμε το δόλωμα αυτό στα κορυφαία δολώματά μας και να το έχουμε ως πρώτη επιλογή μας στα ψαρέματα casting, στο παραγάδι και στην αναζήτηση της τσιπούρας, του λυθρινιού και των μεγάλων σαργών.
ΤΙΡS
- Καθαρίζουμε κι επεξεργαζόμαστε τα δολώματα μόλις τα βγάζουμε από το νερό. Αν τα αφήσουμε αρκετή ώρα, στη συνέχεια θα μας δυσκολέψουν. Αν έχουμε μαζέψει αρκετά και δε μπορούμε να τα καθαρίσουμε όλα συγχρόνως, τότε τα τοποθετούμε σε ένα κουβά με θαλασσινό νερό ή τα κρεμάμε στο νερό με ένα διχτάκι.
Αν πιάσουμε αρκετά δολώματα, για να μη μας χαλάσουν και δεν καθαρίζονται εύκολα, τα τοποθετούμε μέσα σε ένα κουβά με θαλασσινό νερό και το ανανεώνουμε συνεχώς.
- Αν καθαρίσουμε το δόλωμά μας και η ποσότητά του είναι παραπάνω από αυτή που επιθυμούμε, τότε αυτό που δε θα χρησιμοποιήσουμε άμεσα δεν το παραγουλιάζουμε, αλλά το τοποθετούμε στην κατάψυξη. Την επόμενη φορά που θα πάμε για ψάρεμα, το βγάζουμε από την κατάψυξη και το παραγουλιάζουμε μέσα σε θαλασσινό νερό (ποτέ της βρύσης). Η διαδικασία αυτή το κάνει να ψαρεύει σα να ήταν ολόφρεσκο και μαζεμένο τη συγκεκριμένη στιγμή.
- Έχει παρατηρηθεί από πολλούς ψαράδες, ότι τα δολώματα που συλλέγονται το φθινόπωρο ψαρεύουν πολύ καλύτερα από όταν συλλέγονται άλλη εποχή. Για αυτό συνηθίζουν να μαζεύουν μια ικανοποιητική ποσότητα το φθινόπωρο, να την καταψύχουν και να τη χρησιμοποιούν όλο το υπόλοιπο χρονικό διάστημα.
- Φροντίζουμε να συλλέγουμε όσα δολώματα θα χρειαστούμε (ποτέ βέβαια όλα από τον ίδιο τόπο) και όχι «να μαζεύουμε για να μαζεύουμε» και στη συνέχεια να τα πετάμε. Ο σύγχρονος ψαράς σέβεται το περιβάλλον και φροντίζει να το διατηρεί όσο γίνεται πιο πλούσιο και ζωντανό.
Τέτοιοι μεγάλοι σαργοί δύσκολα θα πιαστούν με διαφορετικά δολώματα
Σημείωση: Το συγκεκριμένο άρθρο είχε γραφτεί εδώ και πολύ καιρό αλλά είχε μείνει στο αρχείο λόγο πληθώρας ύλης. Αφορμή για τη δημοσίευσή του στάθηκε ένα γεγονός το οποίο έχει πάρει σημαντικές διαστάσεις στη χώρα μας. Μια μερίδα ανθρώπων, κυρίως δολωματάδες, βουτούν και βγάζουν μεγάλες ποσότητες ψολιάγκων, τους οποίους καθαρίζουν και τους στέλνουν στο εξωτερικό. Όχι για δόλωμα αλλά για «μεζέ».
Το αποτέλεσμα τόποι που πριν ένα ή δυο χρόνια ήταν γεμάτοι με ψολιάγκους τώρα να είναι παντελώς νεκροί. Το αν και σε τι ποσοστό θα επανέλθουν στην προηγούμενη κατάσταση και το κατά πόσο είναι νόμιμο ή παράνομο αυτή η τεράστια συλλογή και η εξαγωγή τους είναι κάτι που πρέπει να μας απαντήσουν οι υπεύθυνοι και οι γνώστες του θέματος. Όταν έχουμε λάβει τις απαντήσεις θα επανέλθουμε στο θέμα «ψολιάγκος» για να το δούμε από διαφορετική, οικολογική πλευρά.