Ψαροτουφεκο
Είδη Βυθού & Τρόποι Ψαρέματος – Μονόπετρα: Εκεί που η Έκπληξη Παραμονεύει
Σκηνή 1η: Καλοκαίρι. Τα νερά αρκετά καθαρά. Το συνεχές ψάρεμα, η διαύγεια του νερού και η συνεχής παρουσία του ζευγαριού σε ωθούσαν σε βουτιές αρκετά βαθιές, πάντα βέβαια μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων σου. Ο σκούρος όγκος του μεγάλου μονοπέτρου που κατέληγε στην αποχή σου κίνησε την περιέργεια. Χαλάρωση στην επιφάνεια, βουτιά αθόρυβη σχεδόν κάθετη, με το μακρύ όπλο παρατεταμένο προς τα κάτω, περίμενες να ξεκαθαρίσει εντελώς το τοπίο για να καταστρώσεις και το ανάλογο σχέδιο δράσης σύμφωνα με αυτά που θα συναντούσες.
Είχες αρχίσει να κατεβαίνεις χρησιμοποιώντας μόνο την αρνητική πλευστότητα όταν ο βυθός είχε σχεδόν καθαρίσει. Έβλεπες την τεράστια μάζα της πέτρας ριγμένη πάνω στις τελευταίες μικρές πετρούλες της αποχής και στην αμμούδα που σχημάτιζε η αποχή του συγκεκριμένου βυθού. Καλόγριες, μελανουράκια και κακαρέλοι μπαινόβγαιναν κάτω από τις τρύπες που σχηματίζονταν στις ριγμένες πέτρες, ενώ στη δεξιά πλευρά της τεράστιας πέτρας, εκεί που πρέπει να βρισκόταν μια μεγάλη σχισμή, αρκετές σε αριθμό καλόγριες μαζεμένες κοιτούσαν προς το εσωτερικό. Αυτό ήταν κάτι που δεν πέρασε απαρατήρητο και κατευθύνθηκες προς τα εκεί με το δάχτυλο στη σκανδάλη του όπλου έτοιμο γι’ αυτό που μπορεί να συναντήσεις.
Τα μέτρα που σε χώριζαν από το συγκεκριμένο σημείο γρήγορα λιγόστεψαν και η σκοτεινή πλευρά του βράχου ξεδιάλυνε αρκετά. Ανάμεσα στις καλόγριες μπορούσες να διακρίνεις τη μουσούδα ενός μεγάλου ροφού που παραμόνευε στη σκιά του βράχου. Έχοντας το σώμα του όλο καλυμμένο κάτω από το βράχο έβγαζε το κεφάλι του στην είσοδο περιμένοντας πιθανόν κάποιο απρόσεκτο ψαράκι που θα έκανε το λάθος να πάει αρκετά κοντά του. Το σχέδιο δράσης που εκείνη τη στιγμή αποφασίστηκε μπήκε σε εφαρμογή. Χωρίς η βουτιά να αλλάξει αισθητά ρυθμό και με το όπλο να σημαδεύει το κεφάλι του ροφού συνεχίστηκε η κατάβαση προς τα κάτω μέχρι το ψάρι να μπει για τα καλά στο δραστικό βεληνεκές του όπλου. Το δάχτυλο γλίστρησε στη σκανδάλη και προτού δεις τι συνέβη για τα καλά έχεις πάρει το δρόμο της ανάβασης βαστώντας το σχοινί του μουλινέ αρκετά γερά στα πρώτα μέτρα και χαλαρώνοντάς το στη συνέχεια γιατί ο σκοπός σου πραγματοποιήθηκε.
Το ψάρι με το που του έγινε η βολή σαστίζει στιγμιαία. Αυτός ο στιγμιαίος σαστισμός ήταν αρκετός ώστε να βγει έξω από την τρύπα καθώς εσύ ανέβαινες βαστώντας το σχοινί του μουλινέ. Τώρα που αποφασίζει να τρυπώσει είναι αρκετά αργά, αφού έχει σηκωθεί αρκετά μέτρα από το βυθό και δεν υπάρχει εδώ τίποτα για να χωθεί.
Το ζευγάρι σου παρακολουθεί όλη τη σκηνή της βουτιάς από την επιφάνεια έτοιμο να επέμβει αν χρειαστεί. Σηκώνει το ψάρι στα τελευταία μέτρα που το χωρίζουν μέχρι την επιφάνεια και του δίνει τη χαριστική βολή με το μακρύ και κοφτερό μαχαίρι του εξοπλισμού του.
Σκηνή 2η: Φθινόπωρο. Τα νερά δεν έχουν κρυώσει κι έτσι οι βουτιές είναι ακόμα αρκετά βαθιές. Έχεις ανοιχτεί πιο μέσα από την αποχή αναζητώντας κάτι το ιδιαίτερο αφού μέχρι την αποχή δεν έχεις συναντήσει κίνηση. Ο σκούρος όγκος του μεγάλου βράχου που βρίσκεται ριγμένος στην αμμούδα σε σπρώχνει προς τα εκεί. Η θολουρίτσα που υπάρχει στη μια πλευρά του προς το μέρος του πελάγους σου κινεί την περιέργεια. Ελέγχεις προσεκτικά την περιοχή τριγύρω και βρίσκεις μια μικρή πετρούλα σε απόσταση γύρω στα 4 με 5 μέτρα από το βράχο, αν μπορείς να υπολογίσεις καλά από την επιφάνεια. Κάνεις νόημα στο ζευγάρι σου ότι πρόκειται να βουτήξεις, χαλαρώνεις και βουτάς λίγο πιο μακριά από την πετρούλα και αρκετά βέβαια πιο μακριά από το βράχο. Φτάνοντας κοντά στο βυθό διανύεις σχεδόν σέρνοντας την αμμούδα και στρώνεσαι ακίνητος, ξαπλωτός στην αμμούδα πίσω από τη μικρή πετρούλα με το όπλο σου να κοιτά το μεγάλο βράχο. Το κεφάλι σου είναι κρυμμένο πίσω από την πετρούλα και δε μπορείς να διακρίνεις όλο το μονόπετρο παρά μόνο την κορυφή του. Αυτό όμως δε σε απασχολεί γιατί βλέπεις την άκρη του όπλου σου και κάνα δυο μέτρα μακρύτερα.
Οι καλόγριες και τα γιλάκια που έχουν μαζευτεί τριγύρω σου αστραπιαία σκορπίζουν. Το δάχτυλο είναι έτοιμο να γλιστρήσει στη σκανδάλη αφού αυτό που προσδοκούσες δε θα αργήσει να φανεί. Ανασηκώνεις λίγο το κεφάλι σου και βλέπεις στη μισή απόσταση από σένα και το βράχο να στέκεται μια μεγάλη σφυρίδα και να σε επεξεργάζεται. Εσύ προτού να δώσεις περιθώριο στο ψάρι πατάς τη σκανδάλη και η βέργα φεύγει αστραπιαία και το διαπερνά. Ξετυλίγοντας το μουλινέ ανεβαίνεις στην επιφάνεια όπου παραδίδεις το όπλο σου στο ζευγάρι σου το οποίο αναλαμβάνει το σήκωμα του νεκρού πια ψαριού.
Σκηνή 3η: Χειμώνας. Τα νερά έχουν κρυώσει για το καλά κι έτσι το ψάρεμα έχει περιοριστεί αρκετά ρηχά. Κέφαλοι, λαβράκια είναι αυτά που αναζητείς στο καρτέρι, ενώ σαργοί και σηκιοί είναι αρκετά συχνοί στα ψαχτήρια. Ένας μεγάλος σαργός βγαίνει κάτω από μία πέτρα και κατευθύνεται προς το γιαλό. Εσύ μη έχοντας δει κάτι καλύτερο τον παίρνεις από πίσω προσπαθώντας να δεις που θα καταλήξει. Ακολουθώντας μια τεθλασμένη γραμμή με αρκετά σταματήματα βλέπεις το ψάρι να επιταχύνει ξαφνικά την πορεία του και να τρυπώνει κάτω από έναν τεράστιο βράχο που ο μισός βρίσκεται έξω από το νερό και ο άλλος μισός μέσα σε αυτό. Φτάνοντας στην είσοδο του βράχου, εκεί όπου τρύπωσε το ψάρι κάνεις μια βουτιά και προσπαθείς να δεις αν παραμένει κάπου εκεί κοντά σε απόσταση βολής.
Με το που συνηθίζουν τα μάτια σου το σκοτάδι, βλέπεις το σαργό να βρίσκεται στα δεξιά σου σε μια σχισμή που σχηματίζει ο βράχος. Το όπλο σου στρέφεται προς τα εκεί και είσαι έτοιμος να πατήσεις τη σκανδάλη. Όμως προτού το δάκτυλο μετακινηθεί κρίνεις σκόπιμο να ρίξεις και μια κλεφτή ματιά και προς τα αριστερά όπου η είσοδος προχωρά αρκετά μέσα. Εκεί στο βάθος διακρίνεις μια ασπρίλα στρογγυλή στο μέγεθος δίευρου να σε κοιτά.
Αμέσως τα σχέδια αλλάζουν με τη μία. Ο σαργός παίρνει αναβολή για άλλη φορά κι εσύ ανεβαίνεις στην επιφάνεια. Ξεοπλίζεις αυτό το μικρό 75άρι όπλο και παίρνεις από τη σημαδούρα σου το 100άρι με το μουλινέ. Οπλίζεις στη δεύτερη σκάλα και κατεβαίνεις αθόρυβα στην είσοδο του βράχου και κατευθύνεσαι στο εσωτερικό του με την άκρη του όπλου αρκετά πιο μέσα από σένα. Περιμένεις λίγα δευτερόλεπτα να συνηθίσουν τα μάτια όταν ξαναδιακρίνεις τη στρογγυλή ασπρίλα. Μόνο που τώρα έχοντας προχωρήσει αρκετά πιο βαθιά στο εσωτερικό του βράχου διακρίνεις και το περίγραμμα ενός ψαριού. Σημαδεύοντας πάντα την ασπρίλα πατάς τη σκανδάλη και τραβάς τη χοντρή πετονιά προς το μέρος σου ενώ εσύ ήδη έχεις πάρει το δρόμο για την έξοδο. Νιώθεις τη βέργα να χτυπιέται όμως το βάρος που έχει πάνω της μετακινείται προς τα έξω μαζί σου. Έτσι φτάνοντας εσύ στην επιφάνεια βλέπει έξω από το βράχο να υπάρχει η φιγούρα του μεγάλου κι ανήμπορου να αντιδράσει πια ψαριού.
Σκηνή 4η: Άνοιξη. Τα νερά της βροχής πέφτουν στη θάλασσα κι έτσι υπάρχει παντού μια θολούρα. Το ψάρεμα αναγκαστικά γίνεται σε μέρη γνωστά τα οποία τα γνωρίζεις αρκετά καλά. Βρίσκεσαι στη ρηχή ξέρα όταν αποφασίζεις να πας να ρίξεις μια ματιά στην είσοδο του μεγάλου μονοπέτρου που κείτεται ριγμένο στα δεξιά της αποχής. Σου έχει δώσει κατά καιρούς μεγάλους ροφούς και αρκετούς σαργοσηκιούς κι έτσι πάντα ρίχνεις μια ματιά προσδοκώντας σε κάτι καλό.
Τα νερά αρκετά θολά κι έτσι η πρώτη βουτιά είναι άκαρπη, αφού δεν καταφέρνεις να βρεις την είσοδο παρά μόνο να το εντοπίσεις. Η δεύτερη βουτιά γίνεται σωστή και εσύ όντως γνώστης της μορφολογίας του βράχου χώνεσαι στο εσωτερικό του προσπαθώντας αν μπορείς να διακρίνεις κάτι.
Μια γυαλάδα μπροστά σου σε πληροφορεί ότι πρόκειται για καλό ψάρι και συ χωρίς να χάσεις την ευκαιρία σημαδεύεις και στη συνέχεια τραβάς την τρεμάμενη βέργα βαστώντας στην αγκαλιά σου, καθώς παίρνεις τον ανήφορο, μια δίκιλη τσιπούρα. Μια τρίτη βουτιά στο ίδιο σημείο και μια δεύτερη τσιπούρα λίγο μεγαλύτερη παίρνει κι αυτή το δρόμο για την επιφάνεια. Ακολουθούν ακόμα κι άλλες βουτιές στο εσωτερικό του βράχου ώστε να μπορέσεις να δεις όλες εσοχές του και σε μια από αυτές ακολουθεί μια τρίτη βολή με μία ακόμη τσιπούρα. Το ψάρεμα τώρα ολοκληρώθηκε επιτυχώς. Σε μια ώρα μέσα είχαμε τρία ψάρια επτά κιλά. Τι άλλο να θέλουμε;
Τέσσερις διαφορετικές σκηνές που εξελίσσονται σε τέσσερις διαφορετικές εποχές, σε διαφορετικά βάθη, με διαφορετικές καιρικές συνθήκες αλλά με ένα κοινό χαρακτηριστικό. Και στις τέσσερις σκηνές τα ψάρια βρισκόντουσαν κάτω από κάποιο μεγάλο βράχο ή αν θέλετε καλύτερα, όπως το λέμε εμείς οι ψαροκυνηγοί, κάτω από ένα μονόπετρο.
Ο κάθε ψαροκυνηγός βουτάει, κινείται και ψαρεύει μέχρι κάποιο βάθος που είναι μέσα στις δυνατότητές του. Οι δυνατότητες του καθένα είναι διαφορετικές, οι οποίες αυξάνονται ύστερα από άσκηση και συνεχή ενασχόληση με το υποβρύχιο κυνήγι. Αν θέλαμε να δώσουμε κάποια πολύ γενικά στατιστικά θα λέγαμε ότι η πλειοψηφία των ψαροκυνηγών βουτά και ψαρεύει μέχρι τα 15 μέτρα, κάποιοι καλοί ψαροκυνηγοί μέχρι τα 25 μέτρα και κάποιοι ελάχιστοι ακόμα πιο κάτω. Βέβαια όταν εννοούμε ψαρεύουμε σε κάποιο βάθος δεν εννοούμε βουτάω, χτυπάω το ψάρι κι ανεβαίνω αλλά ότι έχω τη δυνατότητα σε αυτό το βάθος να ξεβραχώσω κάποιο ψάρι που θα μου χωθεί κάτω από ένα βράχο ή μπορώ να χωθώ και να χτυπήσω κάποιο ψάρι που βρίσκεται σε μια σχισμή, σε μια χαραμάδα, σε κάποια τρύπα. Άρα, εκτός από εξαιρέσεις τα βάθη που μας ενδιαφέρουν είναι βάθη έως το πολύ 30 μέτρα. Τα βάθη αυτά μπορεί να βρίσκονται είτε κοντά στην ακτή, είτε αρκετά μίλια μέσα στο κεφάλι κάποιας ξέρας ή κάποιου πάγκου.
Τα θηράματα που κυνηγάμε, αν εξαιρέσουμε τα κυνηγιάρικα ψάρια, δηλαδή μαγιάτικα, λίτσες, κυνηγούς, ξιφίες, τούνες, βρίσκονται όλα κοντά στο βυθό. Άρα η γνώση του βυθού είναι αυτή που θα μας βοηθήσει να έχουμε ή όχι μια καλή ψαριά. Αν θέλουμε να χωρίσουμε το βυθό σε τρεις μεγάλες κατηγορίες θα λέγαμε ότι έχουμε την αμμούδα, δηλαδή το βυθό που είναι σκεπασμένος με άμμο, τη φυκιάδα και το βραχώδη βυθό. Η αμμούδα και η φυκιάδα είναι δύο βυθοί χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μέσο ψαροκυνηγό αφού τα ψάρια που θα συναντήσει εκεί είναι ελάχιστα και χωρίς ενδιαφέρον. Ο βυθός που ενδιαφέρει τον ψαροκυνηγό είναι το τρίτο είδος, δηλαδή ο βραχώδης βυθός. Ο βράχος ή η πέτρα είναι ο βυθός που βρίσκει καταφύγιο το μικρό ψάρι που θα τραβήξει κοντά του και το μεγάλο και αποτελεί λημέρι για το μεγάλο ψάρι για να κάνει εξορμήσεις του. Άρα σαν να λέμε ότι η πλειοψηφία των ψαριών βρίσκεται σε βραχώδεις βυθούς και είναι οι βυθοί αυτοί που αναζητά και ο ψαροκυνηγός.
Είναι όλοι οι βραχώδεις βυθοί ίδιοι; Σίγουρα όχι. Κάποιοι οπό αυτούς τους βυθούς έχουν περισσότερη κίνηση και περισσότερο αλιευτικό ενδιαφέρον από κάποιους άλλους. Κάποιοι από αυτούς τους βυθούς σου προξενούν το ενδιαφέρον να τους ψάξεις γιατί ξέρεις ότι από στιγμή σε στιγμή κάτι θα συναντήσεις ενώ κάποιοι άλλοι είναι εντελώς αδιάφοροι. Βέβαια το κάθε είδος βυθού έχει και τα ψάρια του που ανάλογα με την ιδιομορφία του, προσαρμόζεις και την τακτική ψαρέματός σου. Οι βυθοί που μας απασχολούν περισσότερο είναι τα μονόπετρα, τα κατρακύλια, οι πλάκες, τα κοφτά νερά, οι ξέρες και τα «πλατάνια». Εμείς για αρχή θα ξεκινήσουμε από τα μονόπετρα, τα ψάρια που συναντάμε εκεί και τους τρόπους ψαρέματός τους.
Όταν λέμε μονόπετρο εννοούμε κάποιο μεγάλο βράχο ο οποίος βρίσκεται είτε απομονωμένος από άλλο βράχια, είτε είναι μαζί με άλλα βράχια, αλλά ο όγκος του είναι τέτοιος που τον κάνει να ξεχωρίζει αισθητά.
Στις μέρες μας που τα ψάρια έχουν πονηρέψει, έχουν μάθει να κρύβονται καλά. Όσο πιο μεγάλη και με βάθος είναι μια τρύπα τόσο αποτελεί και ασφαλέστερο καταφύγιο. Όμως για να είναι μια τρύπα μεγάλη θα πρέπει και ο βράχος που τη σχηματίζει να είναι μεγάλος. Άρα το μονόπετρο αποτελεί πάντα ένα καταφύγιο ψαριών. Τι σημαίνει αυτό; Ότι το κάθε μονόπετρο μπορεί ανά πάσα στιγμή να μας δώσει ένα ή περισσότερα καλά ψάρια.
Δεν είναι όλα τα μονόπετρα ίδια. Υπάρχουν μονόπετρα τα οποία δεν έχουν καμία σχισμή, ευτυχώς αυτά είναι λίγα και μονόπετρα τα οποία σχηματίζουν στο εσωτερικό τους σωστά διαμερίσματα. Όσο πιο πολύ χώρο κι ευρυχωρία θα λέγαμε έχει στο εσωτερικό του κάποιο μονόπετρο τόσο και περισσότερο πιθανό είναι να γίνει αυτό καταφύγιο μεγάλων ψαριών και συνεπώς η γνώση του είναι χρήσιμη για μας. Η επίσκεψη σε κάποιο τέτοιο μονόπετρο πάντα κρύβει κάποια έκπληξη που μπορεί να είναι ένας μεγάλος ροφός, μια σφυρίδα, ένα κοπάδι σαργοί, ένα κοπάδι σηκιοί ή μια μεγάλη τσιπούρα. Αυτά θα λέγαμε είναι και τα συνήθη ψάρια που αναζητάμε στις ρίζες του μονοπέτρου ενώ δε λείπουν τα μελανούρια, οι κακαρέλοι, κάποιο σκαθάρι, μια σκορπίνα, ένας σαλούβαρδος ή μια μεγάλη λαπίνα.
Το ψάρεμά μας σε τέτοιο βυθό όπως καταλαβαίνετε είναι το ψαχτήρι. Ψαχτήρι όμως όχι με μικρό όπλο. Αυτό όχι μόνο γιατί τα ψάρια που θα συναντήσουμε είναι μεγάλα, αλλά γιατί το βάθος της κάθε τρύπας ή εισόδου του μονοπέτρου είναι αρκετά μεγάλο. Συνήθως ένα όπλο 90άρι με μουλινέ είναι το ιδανικό ενώ σε ειδικές περιπτώσεις θα χρειαστούμε μακρύτερο ή μικρότερο όπλο.
Για παράδειγμα στην περιοχή μου υπάρχει ένα μεγάλο μονόπετρο. Όταν ρίξεις μια ματιά στη βάση του θα δεις μια μεγάλη και φαρδιά είσοδο που οδηγεί στο εσωτερικό του. Η είσοδος αυτή κάπου τελειώνει. Έτσι όταν κοιτάς από κάτω και δεν βλέπεις τίποτα συνεχίζεις την πορεία σου για αλλού. Όμως εδώ ατύχησες. Αν κοιτάξεις καλύτερα την είσοδο αυτή και χωθείς μέσα μέχρι σχεδόν το τελείωμά της, θα δεις ότι υπάρχει μια διακλάδωση προς τα δεξιά. Αν κοιτάξεις κι εδώ επιπόλαια δε θα κάνεις τίποτα. Αν κοιτάξεις με προσοχή θα δεις ότι στο βάθος της πηγαίνει προς τα αριστερά. Εκεί είναι το θαλάμι ενός ροφού ο οποίος στέκεται σχεδόν πάντα με τη μουσούδα προς τα έξω. Αν έχεις ένα μικρό δυνατό 75άρι όπλο, γιατί παραπάνω δε χωράει, το παίρνεις το ψάρι με μια βολή. Πρόκειται για ένα θαλάμι που το ανακάλυψα τυχαία κυνηγώντας κάποιο ψάρι και που τις περισσότερες φορές που το επισκέπτομαι έχει ένα μεγάλο ψάρι.
Τώρα αυτό το παράδειγμα γιατί σας το ανέφερα; Για πολλούς λόγους. Πρώτα απ’ όλα να σας δείξω ότι όλα τα όπλα χρειάζονται γιατί με το μεγάλο δε θα μπορέσουμε ποτέ να πάρουμε το συγκεκριμένο ψάρι αφού δε χωράει. Δεύτερον, για να σας δείξω ότι δεν πρέπει να προσπερνάμε κάποιο μονόπετρο που θα συναντήσουμε με την πρώτη ματιά και τρίτο για να σας δείξω πόσο πολύ προσεκτικό ψαχτήρι αλλά και χώσιμο κάτω από το βράχο πρέπει να κάνουμε ώστε να εξερευνήσουμε τις ύποπτες πτυχές του.
Βέβαια η παρουσία του ζευγαριού που θα παρατηρεί τις κινήσεις μας είναι απαραίτητη και είναι αυτή που θα μας βοηθήσει να κάνουμε κάποιο πολύ πιο εξονυχιστικό ψαχτήρι από αυτό που θα κάναμε μόνοι μας. Μπορεί το ψαχτήρι να είναι ο πλέον συνηθισμένος τρόπος ψαρέματος των μονοπέτρων αλλά δεν είναι και ο μοναδικός. Υπάρχουν μονόπετρα που άμα τα ψάρια χωθούν στο εσωτερικό τους δε μπορείς να τα δεις, άρα ούτε και μπορείς να τα χτυπήσεις. Σε αυτή την περίπτωση θα πρέπει ή να αιφνιδιάσεις το ψάρι με μια κάθετη βουτιά και αστραπιαία βολή ή να το καρτερέψεις κάπου εκεί κοντά όπως ακριβώς περιγράψαμε στη δεύτερη σκηνή.
Σε βραχώδεις βυθούς όπου δεν υπάρχουν τρύπες για να κρυφτεί το ψάρι, η ύπαρξη μονοπέτρου σημαίνει συνάντηση με το ψάρι ενώ σε βυθούς όπου υπάρχει αφθονία σε κρυψώνες η ύπαρξη μονοπέτρου μπορεί να σημαίνει ψάρι, μπορεί όμως και όχι. Επίσης πιθανή συνάντηση με ψάρι έχουμε στην ύπαρξη μοναχικών μονοπέτρων σε αμμουδερό βυθό ή σε βυθό με φυκιάδες. Τέτοια μονόπετρα αποτελούν πολλές φορές πραγματικές οάσεις ψαριών που η γνώση τους αποδίδει στον ψαροκυνηγό μια ικανοποιητική ψαριά.