Φυσικα
ΠΕΤΑΛΙΔΑ: Το Πρώτο μας Δόλωμα
Από τα πιο συνηθισμένα και γνωστά δολώματα σε όλους μας. Από τα πρώτα δολώματα που δοκιμάζει ο νέος παράκτιος ψαράς, αφού μπορεί να τη βρει εύκολα εκεί που ψαρεύει και να τη δολώσει στο αγκίστρι του
Που τη βρίσκουμε
Δεν πιστεύω να υπάρχει μέρος που να μην έχει πεταλίδες. Όπου βράχος ή βραχάκι που βρέχεται από θάλασσα, εκεί και η πεταλίδα. Καλά βεντουζαρισμένη πάνω στο βράχο, δε φοβάται κανέναν καιρό. Μετακινείται τόσο πολύ αργά, που νομίζεις ότι η θέση της είναι μόνιμη και σταθερή. Πολλές φορές βρίσκεται σκεπασμένη με χόρτο αφού και ο τόπος τριγύρω είναι χορταριασμένος, ενώ άλλες φορές που ο τόπος είναι καθαρός το κέλυφός της είναι πεντακάθαρο. Βλέπετε, μπορεί και προσαρμόζεται εύκολα σε κάθε περιοχή.
Οι δυο πλευρές της πεταλίδας. Αριστερά βλέπουμε το κάτω μέρος, αυτό που είναι κολλημένο στα βραχάκια της παραλίας. Δεξιά το μέρος αυτό που είναι ορατό σε εμάς.
Πώς τη μαζεύουμε
Την πεταλίδα τη βρίσκουμε και τη μαζεύουμε στα βραχάκια της ακτής, χρησιμοποιώντας ένα μυτερό και σταθερό μαχαίρι. Καλό είναι η λεπίδα να είναι αρκετά σκληρή, αλλά όχι πολύ χοντρή. Με τη βοήθεια της μύτης του μαχαιριού την ξεκολλάμε από τα βράχια και σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα έχουμε όσο δόλωμα χρειαζόμαστε για το ψάρεμα μας. Αν είμαστε κι από τα άτομα που μας αρέσει το κολύμπι, τότε με μια μάσκα μπορούμε να μαζέψουμε τις πεταλίδες που βρίσκονται μέσα στο νερό σε βάθος μέχρι ένα μέτρο. Επειδή αυτές δε μαζεύονται από πολλούς είναι και μεγαλύτερες, αλλά και περισσότερες. Σε μέρη πολυψαρεμένα ή κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών που οι ψαράδες είναι πολλοί, τα κοντινά σημεία μπορεί να μην έχουν αρκετές πεταλίδες γιατί έχουν μαζευτεί. Τότε θα τις αναζητήσουμε σε μέρη πιο μακρινά κι εκεί που πιστεύουμε ότι δεν έχουν ψαχτεί. Επίσης, όταν τα νερά σε έναν τόπο είναι σχεδόν στάσιμα γιατί δεν τα πιάνει ο καιρός ή ο τόπος είναι χορταριασμένος, οι πεταλίδες είναι σκεπασμένες με χόρτο και πολλοί τις προσπερνούν γιατί δεν τις ξεχωρίζουν. Με μια πιο προσεκτική ματιά θα δούμε ότι υπάρχουν αρκετές πεταλίδες και μάλιστα πολύ μεγαλύτερες από τις άλλες.
Πώς τη συντηρούμε
Τις πεταλίδες μπορούμε να τις διατηρήσουμε ζωντανές αν τις τοποθετήσουμε μέσα σε θαλασσινό νερό το οποίο βέβαια το ανανεώνουμε τακτικό. Επίσης, μέσα στη συντήρηση του ψυγείου διατηρούνται ζωντανές για αρκετές μέρες. Αν έχουμε πιάσει αρκετές πεταλίδες για να δολώσουμε, για παράδειγμα, κάποιο παραγάδι και ο καιρός δε μας επιτρέπει να ψαρέψουμε και δεν έχουμε το περιθώριο να διατηρήσουμε τις πεταλίδες μας ζωντανές, μπορούμε να τις καθαρίσουμε και να τις τοποθετήσουμε μέσα στην κατάψυξη. Όταν τις βγάλουμε για ψάρεμα μπορεί να μην είναι τόσο καλές όσο οι ζωντανές, αλλά σίγουρα είναι πολύ καλύτερο δόλωμα από τα υπόλοιπα γνωστό κατεψυγμένα δολώματα.
Καθαρισμός και δόλωμα
Την πεταλίδα για να τη δολώσουμε πρέπει να την αφαιρέσουμε από το κέλυφός της. Όμως εδώ είναι που χρειάζεται προσοχή. Πρέπει η πεταλίδα να βγει ολόκληρη από το κέλυφός της και όχι η μισή. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με τη βοήθεια ενός μαχαιριού, είτε με ένα άλλο άδειο κέλυφος πεταλίδας. Αν όμως χαλάσουμε το μαλακό μαύρο τμήμα που έχει, τότε παύει να ψαρεύει. Το μαύρο είναι αυτό που προσελκύει και τραβά κοντό τα ψάρια. Άρα λογικό είναι και η ακίδα του αγκιστριού να βγαίνει πάντα σε μαύρο χρώμα. Από το υπόλοιπο τμήμα της πεταλίδας που απομένει αν αφαιρεθεί το μαύρο, το δεύτερο σε προτιμήσεις μέρος είναι το κεφάλι της. Άρα λοιπόν πρέπει η ακίδα του αγκιστριού, εκτός από το μαύρο που είπαμε ότι πρέπει να βγαίνει, να είναι και προς το μέρος του κεφαλιού. Έτσι, αν τσιμπήσει το ψάρι και μας αρπάξει το μαύρο χωρίς να πιαστεί, να έχουμε τη δυνατότητα μιας δεύτερης ευκαιρίας. Το αγκίστρι πρέπει να καλύπτεται όλο από την πεταλίδα. Αν φαίνεται μεγάλο τμήμα του τότε τρομάζει τα ψάρια και τα απομακρύνει. Άρα, ανάλογα με το αγκίστρι που έχουμε αναζητούμε και δολώνουμε την ανάλογη σε μέγεθος πεταλίδα.
Μελετώντας προσεκτικά τα παραπάνω καταλήγουμε στους εξής δύο τρόπους δολώματος της πεταλίδας:
1ος τρόπος: Αν την περάσουμε στο αγκίστρι δυο φορές τότε η πρώτη περασιά θα είναι στο πίσω μέρος, από το μαλακό στο σκληρό και η δεύτερη από το σκληρό στο μαλακό, κοντά στο κεφάλι.
2ος τρόπος: Αν την περάσουμε τρεις φορές στο αγκίστρι, τότε η πρώτη περασιά θα είναι πίσω από το σκληρό στο μαλακό, η δεύτερη από το μαλακό στο σκληρό και η τρίτη θα καταλήγει από το σκληρό στο μαλακό πάνω στο κεφάλι, καλύπτοντας βέβαια όλο το στέλεχος του αγκιστριού.
Να τονίσουμε ξανά ότι η πεταλίδα και στους δύο τρόπους δολώματος πρέπει να είναι ανάλογη με το μέγεθος του αγκιστριού και ότι ένα καλοδολωμένο αγκίστρι πάντα προσελκύει τα ψάρια κι αυξάνει τις πιθανότητες να πιάσουμε κάποιο από αυτά.
Ένας πρακτικός και εύκολος τρόπος για να αποκολλούμε το κέλυφος από την πεταλίδα όταν έχουμε να δολώσουμε πολλά αγκίστρια όπως στο παραγάδι, είναι ο εξής: Βράζουμε λίγο νερό και τοποθετούμε μέσα τις πεταλίδες μας. Αυτές σε ελάχιστο χρόνο αποχωρίζονται από το κέλυφος και είναι έτοιμες να δολωθούν. Ένας έξυπνος τρόπος που χρησιμοποιείται και σε άλλα δολώματα.
Εκτός από τους δύο αυτούς κλασικούς τρόπους δολώματος της πεταλίδας, υπάρχει κι ένας τρίτος με τον οποίο δολώνουμε την πεταλίδα μαζί με το κέλυφος. Αυτός χρησιμοποιείται στο ψάρεμα ψαριών τα οποία έχουν συνήθως γερά δόντια, όπως ο σαργός και η τσιπούρα. Εκεί η πεταλίδα δολώνεται όπως ακριβώς είναι, περνώντας το αγκίστρι μέσα στο κρέας της, καλύπτοντάς το ολόκληρο, αφήνοντας μονάχα την ακίδα του να εξέχει. Το αγκίστρι καλό είναι να είναι λίγο πλαγιαστό, δηλαδή με την καμπύλη του παράλληλη σχεδόν με το κέλυφος της πεταλίδας. Αυτός ο τρόπος δολώματος χρησιμοποιείται κυρίως όταν ψαρεύουμε με μονάγκιστρο και τα ψάρια είναι μεγάλα κι αρκετά πονηρεμένα.
Ψάρια που την προτιμούν
Παρεξηγημένο δόλωμα από τους περισσότερους ψαράδες, οι οποίοι δε γνωρίζουν την αξία της. Όμως όσοι έχουν δοκιμάσει να ψαρέψουν με αυτήν, γρήγορα διαπιστώνουν τις εκπληκτικές ικανότητές της να τραβά κοντά της τα εκλεκτά και δύσκολα ψάρια. Ο σαργός δύσκολα θα πει όχι σε μια σωστά δολωμένη πεταλίδα. Το ίδιο συμβαίνει με τον κακαρέλο, το λυθρίνι, το φαγγρόπουλο, το σκαθάρι, το μελανούρι, την τσιπούρα. Ακόμα και στην άμμο οι γερομουρμούρες τρελαίνονται στη θέα της και ορμούν στο δολωμένο αγκίστρι μας.
Οι επαγγελματίες παραγαδιάρηδες που ασχολούνται με τα ψιλά παράκτια παραγάδια τη θεωρούν το καλύτερο δόλωμα, αφού, όπως υποστηρίζουν, κανένα ψάρι δεν της αντιστέκεται. Μάλιστα πολλές φορές αναγκάζονται να κάνουν αποστάσεις ολόκληρες με το σκάφος τους για να μπορούν να τη μαζέψουν σε αφθονία, σε κάποιο μικρό νησόπουλο.
Τρόποι ψαρέματος
Την πεταλίδα μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για δόλωμα όταν ψαρεύουμε με μονάγκιστρο ή με ψιλή καθετή ή ψιλό ζοκάκι για σαργούς, μελανούρια, κακαρέλους, σκαθάρια, μουρμούρες, τσιπούρες. Πολύ καλό δόλωμα είναι και στο καλάμι όταν έχει κυματάκι προς το μέρος που ψαρεύουμε. Εκεί και το πιο δύσκολο και φιλύποπτο ψάρι θα γελαστεί και θα τσιμπήσει.
Στο ψιλό παραγάδι θεωρείται ένα από τα καλύτερα δολώματα για σαργούς, κακαρέλους, λυθρίνια, φαγγρόπουλα, σκαθάρια, μουρμούρες, τσιπούρες, μπαλάδες, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες. Είναι το δόλωμα που ψαρεύει καλύτερα από όλα τα υπόλοιπα στο παραγάδι γιαλό σε βράχους, είτε αυτό είναι το απλό παραγάδι, είτε το ελεγχόμενου βάθους, δηλαδή με φελά και μολύβια.
Επειδή σε όλα σχεδόν τα ψάρια αρέσει η πεταλίδα και ιδιαίτερα, όπως έχουμε πει, το μαύρο μαλακό τμήμα της, όταν ψαρεύουμε κι έχει μικρόψαρα πάνε αυτά και τσιμπούν το τμήμα αυτό με συνέπεια να μένει πάνω στο αγκίστρι μόνο το σκληρό τμήμα της πεταλίδας. Λογικό είναι τότε το καλό το ψάρι να δυσκολεύεται να πάει. Γι’ αυτό το λόγο προτιμούμε να ψαρεύουμε την πεταλίδα τις ώρες εκείνες που δεν έχει πολλά μικρόψαρα που είναι συνήθως τη νύχτα και μάλιστα όταν δεν έχει φεγγάρι.
Για τους πιο παρατηρητικούς ψαράδες να πούμε ότι έχουμε δύο ειδών πεταλίδες. Αυτές που δεν έχουν χόρτο στο κέλυφός τους, όπου το κρέας τους μαυρίζει και γι’ αυτό πολλοί ψαράδες τις αποκαλούν «μαύρες» και αυτές που έχουν χορταριασμένο κέλυφος, το κρέας τους κοκκινίζει και είναι αρκετά πιο ψωμωμένο από τις άλλες και τις αποκαλούν «κόκκινες». Και τα δύο είδη ψαρεύουν αρκετά καλά, όμως η μαύρη πεταλίδα θα λέγαμε ότι είναι πιο αρεστή στα παράκτια ψαρέματα, ενώ η κόκκινη, αφού συνήθως είναι μεγαλύτερη και πιο γεμάτη, χρησιμοποιείται καλύτερα στα παραγάδια.
